قانون مهریه

مهر، صداق، نحله، فریضه و اجر یا معادل فارسی آن کابین، مالی است که به مناسبت عقد نکاح، شوهر به زوجه پرداخته یا ملزم به پرداخت آن می شود.
هر چیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد. می توان مهر قرار داد. وجود مهر در عقد نکاح و الزام به پرداخت آن ناشی از حکم قانون است اما زوجین در تعیین میزان آن اختیار دارند که به استناد ماده ۱۰۷۹ ق.م باید تا حدی که رفع جهالت آن ها شود، مهر معلوم باشد. در نکاح دائم می توان مهر را مجهول گذاشت و در عقد ذکر نکرد و حتی عدم آن را شرط کرد هر چند که در نهایت بعد از عقد زوجین می توانند مقدار آن را تعیین کنند و یا بسته به مورد مهرالمثل و یا مهر المتعه تعیین می شود مگر در یک مورد استثنایی که مهر تعیین نشده باشد و قبل از نزدیکی منجر به فوت یکی از طرفین شود که در این صورت زوجه مستحق هیچ گونه مهری نیست اما در نکاح موقت عدم ذکر مهر و یا شرط عدم آن موجب بطلان عقد است.
برخی مهر را رکنی از ارکان عقد ندانسته اند، اما به نظرمی رسد منظور ایشان در نکاح دائم باشد زیرا در عقد موقت مهر را باید یکی از ارکان عقد نکاح بدانیم

تعین مهر

تعیین مهر به اراده زوجین است لیکن در صورت فراموشی در عقد نکاح موقت به موجب ماده ۱۰۹۵ ق.م عدم ذکر مهر موجب بطلان عقد خواهد شد ولی در عقد دائم می توان یکی از زوجین را مسؤول تعیین آن نمود اما اگر زوجه اختیار تعیین مهر را بیابد به موجب ماده ۱۰۹۰ ق.م زن نمی تواند بیش از مهر المثل را منظور کند ولی اگر این اختیار به زوج یاشخص ثالث داده شود به استناد ماده ۱۰۸۹ ق. م در مورد حداقل یا حداکثر محدودیتی وجود نخواهد داشت

مهریه

انواع مهر:

حسب ذکر میزان مهر در عقد و یا تعیین آن بر حسب میزان عقد خویشاوندان، اقران و امثالی و… به انواعی از قبیل مهر المسمی، مهرالمثلی، مهر المتعه و مهر السنه و از نظر زمانی به حال و مؤجلی و از نظر مطالبه میتواند به عندالمطالبه و یا عندالاستطاعه تقسیم شود؛ اکنون با توجه به تورم موجود و کاهش قدرت خرید پول ملی با گذشت زمان بر اساسی مصوبات اخیر مقرر شده است چنانچه مهر وجه رایج باشد برای تتمیم قدرت خرید آن با لحاظ قدرت خرید اولیه و انطباق آن با زمان تأدیه باید محاسباتی انجام تا تتمیم قدرت صورت گیرد و حالیه بحثی تحت عنوان محاسبه به قیمت روز پدید امده است، مهرالمسمی ،مهر المثل ،مهرالمتعه، مهرالسنه از اقسام تقسیم بندی مهریه میباشد که توضیح هریک از بحث خارج است.

کم یا زیاد کردن مهر پس از عقد نکاح

به محض وقوع عقد زن مالک تمامی مهر می شود ولی در برخی موارد زوجین به عللی پس از وقوع عقد نکاح تمایل به کاهش یا افزایش مهر مییابند. بر اساس اصول و قواعد عمومی میتوان تحت عنوان سایر عقود از قبیل صلح یا هبه عملاً میزان مهر را به کمتر یا بیشتر از میزان تعیین شده تنزل یا ارتقا داد. برای مثال زوجه می تواند بخشی یا تمامی مهر خود را پس از تن جز عقد به زوج خود هبه یا آنکه ذمه وی را ابراء نماید و یا زوج مالی را به عنوان مهر زوجه در قبال مهریه نکاح تملیک نماید که در صورت رضایت زوجه مهر منصرف به مال المصالحه خواهد شد. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با صدور بخشنامهای مقرر داشته است: چنانچه به علل مختلف زوج در مقام ازدیاد مهریه زوجه براید، این عمل باید به وسیله اقرارنامه رسمی در دفترخانه اسناد رسمی ثبت شود. شورای نگهبان در ۱۳۸۸/۵/۱۲ اعلام داشت: مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد واقع شده است و ازدیاد مهریه بعد از عقد شرعا صحیح نیست و ترتیب آثار مهریه بر آن خلاف موازین شرع شناخته شد، متعاقبا هیات عمومی خوان عدالت اداری نیز بدین شکل رای به بطلان قسمت با از بند ۱۵۱ بخشنامه های ثبتی را صادر نمود.

مهریه

بطلان مهر

بر اساس ماده ۱۰۹۸ ق.م در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می تواند آن را استرداد نماید و بر اساسی ماده ۱۱۰۰ ق. م در صورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهر المثل است و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مالی اجازه نماید. براساس ماده ۱۱۰۱ ق. م هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در مورتی که موجب فسخ، عنن باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است. “.