حقوق خانواده
حقوق خانواده به مجموعه قوانین و مقرراتی اطلاق می شود که ناظر به تنظیم روابط خانواده است. حقوق خانواده شامل سه بخش مهم است: ازدواج، طلاق و روابط والدین با فرزندان. مباحثی مانند مهریه زوجه و نفقه همسر در بحث ازدواج و مباحث جدایی و طلاق و فسخ نکاح در بخش دوم (طلاق) و مباحث مربوط به نفقه اقارب در بخش سوم قرار دارد.
حقوق خانواده در وهله اول باید به بهبود کنشهای اجتماعی و تقویت ارزشهای اخلاقی در خانواده کمک کند. تعریف استانداردهای رفتاری توسط قانون‌گذار می‌تواند در این جهت کارآمد باشد. احترام قانون‌گذار به دو جنس مرد و زن، ایجاد تعادل در حقوق و تکالیف آنها و توجه به نیازهای متعارف و منطقی آنان از جمله اصولی است که نظام حقوقی باید از آن بهره‌گیرد. دخالت حداقلی در روابط بین والدین و فرزندان از دیگر اصولی است که حقوق خانواده باید از آن پیروی کند.
دلایل اهمیت خانواده دراسلام چیست
۱ ) بقای انسان و تولید مثل
۲) کسب استقلال و بالندگی در سایه تلاش
۳) حفظ عفت ومعصومیت از گناه
۴) ایجاد آرامش و تامین اجتماعی از طریق تربیت فرزندان سالم و صالح .
تعریف حقوق خانواده
همانطور که از نظر انسانیت هر فرد آدمی صرف نظر از نژاد ، رنگ و جنس ، زبان ، مذهب و ملیت عضو خانواده بزرگ بشریت است و حق دارد از یک حداقل حقوق که حقوق بشر نامبده می شود ، بهره مند شود خانواده نیز بعنوان کوچکترین واحد اجتماعی از حمایت برخوردار بوده و دارای حقوق می باشد.” حقوق خانواده یکی از بخشی های حقوق مدنی و مهمترین رشته حقوق خصوصی است که جنبه حقوقی صرف ندارد و آمیخته با مسائل اجتماعی و اخلاقی و مذهبی است و بیشتر قواعد آن مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه است” مجموعه قواعد و مقرراتی که حاکم بر روابط افراد خانواده و افراد متشکل آن از قبیل (شوهر ، زن ، فرزند ، پدر و مادر ) وامور مالی مرتبط به آن ( مانند مهریه زوجه ، نفقه همسر و هزینه زندگی) است .
حقوق از نظر لغوی جمع حق است و حق قدرت یا امتیاز است که شخص در مقابل اشخاص دیگر دارد مانند حق آزادی. حقوق در اصطلاح عبارت است از مجموعه قوانین و مقررات حاکم براعمال و روابط مردم است ودر صورت لزوم دولت افراد را به رعایت آن مجبور می کند.
تعریف حقوق خانواده در ایران
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تنها قانون اساسی دنیا است که درمقدمه آن به مساله خانواده پرداخته شده است در اصل ۱۰ قانون اساسی آمده است : خانواده واحد بنیادین جامعه ومرکز اصلی رشد تعالی انسانهاست ،کلیه قوانین مقررات و برنامه ریزی های کشور باید در راستای ارتقاو استحکام بنیان خانواده می باشد .
دلیل اهمیت این امر تاثیر خانواده بر ارزش ها و روابط اجتماعی است و می توان گفت که یک خانواده سالم ، جامعه سالم را نوید می دهد یعنی سلامت خانواده سلامت جامعه را بدنبال دارد .
ابعاد حقوق خانواده
تامین حقوق خانواده مستلزم توجه به دو بعد اساسی است :
اول آنکه جامعه و دولت انتظاراتی را که خانواده برای توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی دارد تعیین کنند تا از این طریق خانواده ها را برای انجام وظایف مهمی که بر عهده دارند راهنمایی نماید و از طرف دیگر مقررات خانواده ها را برای انجام آنچه به خانواده محول گردیده است بررسی کند تا اگر در مواردی خانواده احتیاج به کمک و مساعدت دارد تقویت و حمایت شود .
دوم آنکه روابط افراد خانواده را با یکدیگر طوری منظم نماید که همواره حسن تفاهم بر محیط خانواده حکم فرما باشد و خانواده کانونی از مهر والفت گردد و در این کانون هریک از اعضای خانواده بتواند را برای انجام وظایف اجتماعی خود را آماده سازد.
در خانواده مسائل مختلفی مطرح می باشد که براساس قوانین حقوقی و شرعی در مورد هر یک از آنها حقوق مشخص وجود دارد .
با اهمیت ترین مسائل حقوق خانواده
۱) ازدواج
۲) شرایط نکاح
۳) آثار مالی و غیر مالی نکاح
۴) امتیازات زن در خانواده
۵) حقوق و تکالیف زن و شوهر
۶)تمکین
۷) نفقه
۸) مهریه
۹) فسخ نکاح
۱۰) طلاق