تعریف خیانت در امانت:

مقنن در سال 1375 جرم خیانت در امانت را اینگونه تعریف نموده است: هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته یا چک و همانند آن نظیر به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هرکار با اجرت یا بی اجرت از قبیل به کسی داده شود و بنابراین بوده که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آنان اشیاء نزد او بوده آنها را یه ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم میشود.

بنابراین با توجه به این تعریف سه نکته مهم را درمیابیم:

اولا:

موضوع امانت باید از اموال منقول یا غیرمنقول باشد یا نوشته هایی از قبیل چک یا سفته و نظایر آنها

دوما: 

(سپردن )این اموال و نوشته ها باید بعنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده است و شرط استرداد یا به مصرف معینی رسیده باشد  که این دو شرط اصولا پایه و اساس عمل خیانت در امانت است

ثالثا:

شرط ضرر مالکین و متصرفین و عمل امین که موجب استعمال یا تصاحب و … است تحقق پیدا کند.

تعریف خیانت در امانت

رکن مادی جرم:

رکن مادی این جرم از چند عنصر تشکیل شده است:

الف : از اموال منقول یا غیرمنقول باشد یا نوشته هایی از قبیل چک یا سفته و نظایر آنها میباشد بزه خیانت در امانت برخلاف سرقت که فقط شامل اموال منقول  میباشد  شامل اموال منقول و غیر منقول میباشد.

ب- مال مورد امانت نباید متعلق به امین باشد : باید متعلق به غیر باشد و منظور از تعلق به غیر داشتن مال عدم تعلق به امین است

ج: مال مورد امانت به نحوی از انحاء سپرده شده باشد : مال میباست از طرف مالک یا ماذون از مالک  سپرده شده باشد بنابر این اگر شخصی مالی را حیازت کند  یا آن مال گم شده باشد و فردی آن را بر دارد خیانت در امانت نیست همینطور اگر سارقی مال مسروقه را به امین بسپارد.

مطابق با رأی شماره 228 مورخ 1316/01/1 هیأت عمومی دیوان عالی کشور و رأی شماره 1231 مورخ 1320/04/31 شعبه دوم دیوان عالی کشور، که مقرر می دارد: «در جرم خیانت در امانت قصد مرتکب نیز لازم است»، بنابراین برای تحقق جرم خیانت در امانت علی رغم وجود سوء نیت عام، قصد مجرمانه برای ورود ضرر به مالکین و متصرفین به عنوان سوء نیت خاص نیز باید وجود داشته باشد

در رکن معنوی سه عنصر سوء نیت عام  سوء نیت خاص و علم به مالکیت غیر داشتن باید محقق شوند. منظور از سوء نیت عام آن است که شخصی که اموال یا آشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین با متصرقین آن استعمال یا تصاحب یا تلف باشد. بنابراین در جرم خیانت در امانت اضرار صاحب مال کافی  است هرچن که خائن نفعی از خیانت نبرده باشد

ضمناً لازمه استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کردن اموال و اشیاء به ضرر مالكين یا متصرفین آنها باید توأم با سوء نیت خاص یعنی با قصد اضرار به غیر باشد. بنابراین وقتی سوء نیت خاص محقق است  که عامل عمل به خوبی بداند که سپردن اموال و یا نقود در دست او به  طور موقتی ہودہ و استفاده غیرمعقول از آن ضرری متوجه مالک یا متصرفین آنها خواهد نمود. بنابراین تحت این عنوان که قادر نبودم به موقع مال را مسترد دارم برای بری شدن از جرم کافی نیست

تعریف خیانت در امانت

سوالی که مطرح می باشد این است که میتوان به اتهام خیانت در امانت علیه مستاجر اقدام کرد؟

باید گفت: در عقد اجاره اماکن مسکونی رکن ضرری جرم در صورت عدم تخلیه  مفقود است علی الخصوص با توجه به قانون مدنی و قوانین روابط موجر و مستاجر نمیتوان در این مورد اضرار مالک یا موجر را مفروض دانست بلکه احراز اضرار مالک  یا متصرف و موجر  الزامی میباشد .بعلاوه در چنین جرمی احراز سوء نیت مستاجر متخلف مشکل میباشد چرا که عدم تخلیه موجب اضرار مالک یا موجر نبوده و در هر حال وضعیتی مالک یا موجر استحقاق دریافت اجرت المثل یا اجرت المسمی را دارد و بالطبع مستاجر متعهد پرداخت نیز میباشد.لذا نمیتوان گفت مستاجر دارای سوء نیت خاصی بوده است. اما در موردی که مستاجر مثلا مال اجاره را فقط برای انتفاع از منافع ان شده بدون اذن به فروش برساند بزه خیانت در امانت محقق است.