* به دلیل شیوع ویروس کرونا و رعایت فاصله گذاری اجتماعی از خدمات وکالت غیر حضوری ، مشاوره تلفنی و گفتگوی آنلاین - تصویری ما استفاده نمایید.
چک کیفری یا چک حقوقی، اصطلاحی حقوقی است که فقط در مورد چکهای برگشتی (بلامحل) استفاده میشود و مربوط به نوع مسئولیت شخص صادرکننده چک است. اگر چک کیفری باشد، میتوان علاوه بر اینکه وجه چک را دریافت کرد، صاحب حساب (صادرکننده) را نیز تحت تعقیب کیفری قرار داد و حکم جلبش را گرفت؛ اما اگر چک حقوقی باشد، فقط میتوان وجه چک را دریافت کرد. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که نوع چک در سرعت و نحوه رسیدگی در دادگاه متفاوت است و در چک کیفری، فرد زودتر و به سهولت بیشتری، میتواند به حق خود دست پیدا کند.
در صورتی که دارندهی چک (منظور از دارندهی چک شخصی است که برای اولین بار چک را به بانک ارائه داده است) متوجه شود که در حساب صادرکننده به میزان کافی پول وجود ندارد، ابتدا بایستی چک را برگشت زده و سپس گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت نماید.
اولین نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که زمان را از دست ندهید. حقوقی شدن چک را بارها شنیده اید اما شاید خیلی ها هنوز نمی دانند مهمترین دلیلی که باعث می شود یک چک حقوقی شود تعلل خودشان است. شما در صورتی که چکی در دست دارید که بلامحل است فقط دو ماه زمان دارید تا نسبت به برگشت زدن آن اقدام کنید.
خیلی ها فکر می کنند این زمان شش ماه است در قانون موجود هم روی شش ماه زمان تاکید شده اما در عمل بیشتر از دو ماه نباید صبر کرد چون چک زمانی برگشت خورده به حساب می آید که مراحل مربوط به آن به طور کامل توسط بانک طی شده باشد. بالا رفتن تعداد چک های برگشتی باعث شده بانک ها با تراکم مواجه باشند و در فرصت مقرر نتوانند این اقدامات را انجام دهند.
وکیل چک برگشتی نیاوران : اشتباه دومی که اکثر در این زمینه مرتکب می شوند این است که فکر می کنند همین که چک را برگشت زدند به معنای پایان مراحل شکایت است. برگشت زدن چک به تنهایی نمی تواند برای رسیدن به پولتان کافی باشد. شما بعد از برگشت زدن تنها شش ماه فرصت دارید که به مراجع قضایی شکایت کنید. در صورت ثبت نکردن شکایت در این مدت نمی توانید به دریافت پولتان امیدوار باشید.
برای وصول وجه چک قانونگذار دو راه -مراجعه به محاکم قضایی و مراجعه به اداره ثبت- را پیشروی دارنده آن قرار داده است؛ هرچند عموم مردم برای وصول چک به دادسرا یا دادگاه حقوقی مراجعه میکنند، دایره اجرای ثبت اداره ثبت اسناد هم از جمله مراجع قانونی است که امکان وصول چک از طریق آن وجود دارد.
نخستین قدم برای اقدام از طریق اجرای ثبت تشخیص دایره اجرایی مورد نظر برای اقدام است. به موجب ماده ۲۴۵ آیین نامه اجرای مفاد اسناد لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی «درخواست اجرای چک از ثبت محلی که بانک طرف حساب صادر کننده چک در آن محل واقع است، به عمل می آید…» مثلا اقدام از طریق اجرای ثبت در شهر تهران برای چک های صادره عهده بانک های تهران به عمل خواهد آمد.
فردی که چکی داشته و آن را به بانک برده و بانک برای آن گواهی عدم پرداخت صادر کرده باشد، می تواند لاشه چک و گواهی عدم پرداخت آن را به همراه فتوکپی برابر اصل چک را آماده کرده و به حوزه اجرای ثبت برود تا علیه بدهکار چک، اجراییه صادر شود که البته این مرحله حدود ۴۸ ساعت تا صدور اجراییه زمان می برد.
در ابتدا فردی که برای پیگیری چک خود به اداره ثبت مراجعه کرده باشد مکلف به پرداخت هزینهای نیست و به محض اینکه برای چک اجراییه صادر میّشود، اداره ثبت، اجراییه را به بدهکار ابلاغ میکند و بدهکار موظف است تا ده روز بر اساس این ابلاغیه، مبلغ مندرج در چک را پرداخت و یا تعیین تکلیف کند. اگر در این مدت، آن را پرداخت یا تعیین تکلیف نکند، عملیات اجرایی برای شناسایی اموال بدهکار، اعم از ملک و خودرو و وجه نقد در حسابهای بانکی، از محل اموال شناسایی شده، وصول میشود، ولی اگر در ۱۰ روزی که مهلت داده میشود، تعیین تکلیف و چک را پرداخت کند یا در خارج از اداره توافق کند، هیچ وجهی از طرفین دریافت نمی شود اما اگر بدهکار در فرجه قانونی تعیین تکلیف نکرد، نسبت به رقم صدور اجراییه، نیم عشر (۵ درصد) کسر و به حساب خزانه وصول میشود.
باید خاطرنشان کرد، در محاکم قضایی به این شکل است که ابتدا باید هزینه دادرسی واریز و بعد از آن رسیدگی شود و بعد از آن، قاضی حکم صادر کرد در دایره اجرای احکام، به مرحله اجرا میرود و این در حالی است که برای اداره ثبت، مراجعهکننده برای پیگیری چک در ابتدای ورود به اداره، هیچوجهی پرداخت نمیکند و بر این اساس روال آن با محاکم تفاوت دارد.
در اداره ثبت از همان ابتدا هیچ دادگاه یا رسیدگی اولیه نداشته و صدور اجرایی در همان ابتدا صورت میگیرد و یکی از مزایای مراجعه به اداره ثبت برای وصول مطالبات، همین مسأله است که اداره ثبت مرحله رسیدگی مقدماتی ندارد و از همان ابتدا که متقاضی درخواست خود را مطرح کرد، اجرا می شود برای اینکه چک به عنوان سند رسمی برای اداره ثبت لازمالاجراست.
البته اگر نیاز به ممنوعالخروجی باشد، به محض اینکه بستانکار درخواست کند، بدهکار ممنوعالخروج می شود.