* به دلیل شیوع ویروس کرونا و رعایت فاصله گذاری اجتماعی از خدمات وکالت غیر حضوری ، مشاوره تلفنی و گفتگوی آنلاین - تصویری ما استفاده نمایید.
«عُسر» به معنای سختی و دشواری بوده و «حَرَج» هم تنگی و فشار معنی میدهد. اما در حقوق و فقه اسلامی به معنای هر عملی است که شخص را به تنگنا و سختی بیندازد و انجام دادن یا تحمل آن برایش سخت باشد.
به همین دلیل، اگر ادامه زندگی مشترک، زنی را به عسر و حرج بیندازد، میتواند به دادگاه برود و تقاضای طلاق کند. سپس اگر این ادعا در دادگاه ثابت شود، دادگاه میتواند زوج را اجبار به طلاق کند. اگر هم اجبار ممکن نباشد، زوجه (زن) بدون نیاز به نظر و موافقت شوهرش، توسط دادگاه طلاق داده میشود.
یک وکیل دادگستری با بیان اینکه در مبحث طلاق و شرایط آن باید برای حق طلاق زوج و زوجه قائل به تفکیک شد، میگوید: برخلاف حق مطلق زوج در امر طلاق که به موجب ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی میتواند بدون نیاز به ارائه دلیل طلاق به دادگاه، زوجه خود را به شرط پرداخت نقدی مهریه (غیر از موارد اعسار) و سایر حقوق مالی مطلقه کند، زوجه صرفا تحت شرایطی و به شرط اثبات موارد ادعایی، میتواند از محکمه تقاضای طلاق کند.
شهناز سجادی ادامه میدهد: مطابق قوانین مربوطه صدور حکم طلاق زوجه صرفا تحت شرایط قانونی مقدور است و دادگاه خانواده میتواند در صورت ثبوت حداقل یکی از شرایط مقرر قانونی از سوی زوجه، حتی بر خلاف رضایت زوج، زوجه را مطلقه کند. سجادی در خصوص شرایط مقرر قانونی طلاق میگوید: این شرایط به چند صورت قابل تقسیم است.
اول، شرایط پیشبینی شده در قوانین. مانند موارد مقرر در ماده ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی که هر یک به طور جداگانه شرایط طلاق زوجه را به ترتیب در موارد استنکاف و عجز شوهر از پرداخت نفقه استحقاقی زوجه و در موارد عسر و حرج بیان میدارد.
دوم، شرایط توافق شده بین زوجین در سند نکاحیه و سایر اسناد رسمی تحت عنوان شرایط ضمنالعقد نکاح یا هر نوع عقد لازم دیگری که در ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی مورد تصریح واقع شده است. این ماده قانونی قبلا در ماده ۴ قانون ازدواج سال ۱۳۱۰ مطرح بوده است.
سوم، کراهت زوجه از زوج تحت شرایط مقرر در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی.