فریب در ازدواج یا تدلیس در نکاح چیست؟
سوال رایج این روزها از وکیل طلاق توافقی در شرق تهران:
برطبق ماده ۱۱۲۸ قانون مدني « هرگاه در يكي ازطرفين صفت خاصي شرط شده و بعد از عقد معلوم شود كه طرف مذكور فاقد وصف مقصود بوده براي طرف مقابل حق فسخ خواهد بود خواه وصف مذكور در عقد تصريح شده يا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد.
از اين جهت فرقي بين نكاح دائم و نكاح منقطع(عقد موقت) نيست و در هر موردي يكي از زوجين می تواند با استناد به ماده فوق، نكاح دائم را فسخ نمايد. بدیهی است صدور حکم به فسخ با دادگاه است
تفاوت تدلیس کیفری با تخلف از شرط صفت چیست؟
بین تدلیس و فقدان شرط صفت، تفاوت هایی است، از جمله:
- در صورتی که فرد دارای صفت کمالی باشد و متقاضی ازدواج بپندارد که او فاقد آن وصف کمال است و عقد بر اوصاف نازلتری واقع شود. پس از ازدواج و روشن شدن واقعیت نمی توان او را متهم به تدلیس نمود، هرچند طرف مذکور فاقد صفتی است که پنداشته می شد. لذا حق فسخ به واسطه تدلیس وجود نداشته و به واسطه تخلف از شرط وجود دارد.
- گاهی فرد دارای نقصی است که خودش نیز نسبت به آن نقص، بی اطلاع بوده است، مانند: بیمار مبتلا به ایدز که ویروس در بدن او نهفته است و بی خبر است. پس از ازدواج و آشکار شدن واقعیت، حق فسخی که پیدا میکند به دلیل تدلیس نیست چون تدلیسی واقع نشده است. ولی همسر فاقد وصف مقصود که همانا سلامتی باشد، بوده است؛ لذا به طرف مقابل به جهت عدم سلامتی همسرش حق فسخ داده می شود نه تدلیس.
- تدلیس جنبه کیفری داشته و دارای مجازات تعزیری است اما تخلف از شرط، دارای وصف حقوقی بوده و مجازات کیفری دارد.
- از حیث صلاحیت مرجع رسیدگی نیز به تدلیس در محاکم جزایی و ادعای تخلف از وصف در دادگاه خانواده رسیدگی می شود.