بررسی جرم تهدید

جرم تهدید به معنای ترساندن و بیم دادن بوده و عبارت است از واداشتن دیگری به ارتکاب جرم یا گرفتن مال؛ چندان که ترس از عاقبت فعل یا ترک فعل مذکور، فاعل را مطیع تهدیدکننده کرده باشد. جرم تهدید از جمله جرایمی است که بزهکاران برای رسیدن به مقاصد خود به آن متوسل می‌شوند و تمام قوانین کیفری دنیا از جمله قانون مجازات اسلامی ایران، آن را جرم دانسته است. تهدید باید ناظر به موضوعی معین باشد و در این امر، واقعی یا غیر واقعی بودن تهدید بی‌تاثیر است اما هدف مرتکب از تهدید، لزوما باید تحصیل منفعت نامشروع باشد همچنین نوع وسیله تهدید اعم از کتبی، شفاهی، علنی یا غیرعلنی بودن آن در وقوع جرم مطرح نیست.

تهدید چیست و انواع آن

بنابراین باید تاکید کرد که نوع جرم تهدید مطرح نیست بلکه باید بیم اضطراب ناشی از تهدید در مباشر جرم، او را مصمم به ارتکاب جرم کند؛ لذا تهدید به ایراد صدمات بدنی از ناحیه شخصی معلول به فردی نیرومند به منظور وادار ساختن فرد مزبور به ارتکاب سرقت نمی‌تواند از مصادیق تهدید باشد؛ زیرا معمولاً چنین تهدیدی قادر به ایجاد بیم در فرد نیرومند نیست تا او را مصمم به ارتکاب سرقت کند.

به طور کلی وجود تهدید مؤثر، امری نسبی است و تحقق آن منوط به اوضاع و شرایط تهدیدکننده و تهدیدشونده دارد. بنابراین مجرد خوف از کسی یا چیزی تهدید به شمار نمی‌آید بلکه بیم و ترس فاعل باید از عمل تهدیدآمیز معاون ناشی شده باشد. به این ترتیب احراز تهدید، امری موضوعی و موکول به تشخیص قاضی است.

نکته‌ای باید به آن توجه داشت این است ‌که جرم تهدید نسبت به آینده است؛ نه گذشته؛ و اینکه در تهدید، فاعل برخلاف میل باطنی خود دست به اقدام عمل مجرمانه می‌زند اما اراده هیچ گاه از او سلب نشده است. این در حالی است که گاهی اوقات، علاوه بر اینکه تهدیدشونده راضی به انجام فعل مورد نظر تهدیدکننده نیست، از او سلب اراده نیز می‌شود که در این صورت هیچ مسئولیتی متوجه فاعل و مباشر جرم نخواهد بود و مسئول، اجبارکننده خواهد بود. برخلاف تهدید مورد بحث که تهدیدکننده به عنوان معاون جرم و تهدیدشونده به عنوان مباشر و فاعل مورد تعقیب خواهد بود

۳ رکن اساسی و ضروری برای وقوع و انعقاد هر جرمی چیست

رکن یا عنصر معنوی: عبارت است از قصد و نیت مجرمانه، مرتکب آگاهانه قصد انجام عمل مجرمانه را داشته باشد.

رکن یا عنصر قانونی: یعنی قانونگذار عمل مذبور را جرم بداند، از منظر قانون عمل مزبور دارای کیفر باشد.

رکن یا عنصر مادی: عبارت است از تجلی بیرونی جرم، یعنی مجرم با انجام عملی مادی قصد خود که انجام عمل مجرمانه است را محقق میکند، که یا به صورت انجام فعل خاصی رخ میدهد یا ترک فعل.

حال در خصوص جرم تهدید به بررسی هرکدام از عناصر مذکور می پردازیم.

تهدید چیست و انواع آن

الف) عنصر معنوی جرم تهدید:

تهدید یک جرم عمدی است و قصد مجرمانه از انجام آن این است که مرتکب در دل تهدید شونده رعب و وحشت بیندازد. در جرم تهدید آنچه مهم است بیان تهدید است و اینکه آیا مرتکب تهدیدش را عملی می کند یا نه اهمیتی ندارد؛ همچنین این موضوع که مرکتب وسایل عملی کردن تهدیدش را دارد یا نه هم مانع از این نیست که جرم تهدید شکل نگیرد.
انگیزه فرد هم، در جرم تهدید چندان اهمیتی ندارد، اینکه قصد تهدید کننده مزاح و تفریح بوده است یا اینکه قصدش از تهدید دفاع کردن از حقی باشد مانع از این نمی شود که جرم تهدید صورت نگیرد. برای مثال: اگر فرد تهدید کند که اگر چک خود را پاس نکنی خانه ات را آتش می زنم، این عمل باز هم تهدید است هر چند که اراده فرد گرفتن حقش هست اما این امر مانع تهدید بودن بیان او (آتش زدن خانه) نمی شود.
البته این را هم باید در نظر داشت که قاضی در حین رسیدگی به جرم تهدید؛ انگیزه فرد را بررسی می کند و در صورتی که انگیزه او را مجرمانه نبیند ممکن است در مجازات او تخفیف قائل شود.

ب) رکن قانونی جرم تهدید:

گفتیم که عنصر قانونی این است که قانونگذار در قانون عملی را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کند. عنصر قانونی جرم تهدید ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی است که در این مواد قانونگذار اینکه کسی دیگری را به قتل، ضرر مالی یا شرفی و یا نفسی تهدید کند یا دیگری را تهدید کند که راز او را فاش می کند، تهدید واقع می شود و مجازات دارد.

ج) رکن مادی جرم تهدید:

عنصر مادی جرم تهدید، نمود خارجی این جرم است و در واقع به این معناست که باید تهدید بیان شود تا عنصر مادی آن و در نهایت خود جرم تهدید واقع شود و اینکه فرد فقط در ذهنش قصد تهدید دیگری را داشته باشد کافی نیست.